Krant / Interview
‘Opeens was hij niet meer die idioot’
In de documentaire Last Hijack volgen Femke Wolting en Tom Pallotta een Somalische piraat. “Alle jongemannen willen met hem mee”
“Een kogelvrijvest, een bazooka, een GPS, handschoenen en een EHBO-doos…” Op een rots aan de Somalische kust sommen vijf jongemannen op wat ze mee moeten nemen op hun volgende reis. “Oja, en verband voor als iemand gewond raakt”, merkt een van op. “Nergens voor nodig, antwoordt Mohammed, een gewonde stinkt dus die gooi je overboord.” Als het niet bloedserieus was, dan zou je kunnen lachen om deze scène uit de documentaire Last Hijack. Filmmakers Femke Wolting en Tom Pallotta volgen de Somalische piraat Mohammed. “We zagen op het nieuws zo’n groot schip dat werd aangevallen door een klein bootje. Dat sprak tot de verbeelding; we wilden weten wat het verhaal is achter de Somalische piraten”, vertelt Wolting over het ontstaan van de film.
Best nerveus voor de eerste kaping
In contact komen met de piraten was nog niet zo eenvoudig, want je kunt niet zomaar naar Somalië als Nederlandse filmmaker. “Het is zo gevaarlijk daar dat je alleen veilig bent onder begeleiding van een minileger, maar dat wilden we niet.” Ze vonden een Somalische journalist en cameraman bereid om hun ogen en oren te zijn en stuurden hen heel precies aan via de telefoon. Wolting: “Een geslaagd experiment, want zij kregen toegang tot plekken waar wij nooit hadden kunnen komen, zoals familiebijeenkomsten.”
In de documentaire vertelt Mohammed over zijn eerste kaping, waar hij “best nerveus” voor was. Bij thuiskomst met een grote buit werd hij enthousiast ontvangen. Opeens was hij niet meer die idioot, maar noemde iedereen hem daddy. Wolting: “De eerste jaren zag de Somalische bevolking de piraten als helden die belasting inden voor de vis die hen werd afgenomen door Westerse vissers.” Dat beeld veranderde toen de kapingen gewelddadiger werden en Somalië steeds meer het imago kreeg van piratenland.
De dood is altijd dichtbij
Zijn familie hoopt nu elke dag dat Mohammed zal stoppen en terugkeert naar zijn vrouw en kinderen. Maar hij lijkt niet meer terug te kunnen. Nu heeft hij geld voor een huis, een auto en drugs; wat is zijn alternatief? Het is al dertig jaar oorlog, er is geen functionerende overheid en geen toekomst om aan te werken. “Zijn vrienden die in de steengroeve werken willen niets liever dan meegaan met de volgende kaping”, vertelt Wolting.
Een groot deel van de film bestaat uit animatie. In eerste instantie was dat vooral een praktische oplossing om de kapingen te verbeelden waar de cameraman niet bij kon zijn, maar het bleek ook een mooie vorm om het ‘koude’ gedrag van Mohammed beter te begrijpen. Zo zie je beelden uit zijn jeugd toen hij zijn vader zag vechten in de oorlog. Veel familieleden en vrienden werden vermoord. Wolting: “We kunnen ons misschien niets voorstellen bij de risico’s die piraten nemen, maar in Somalië is de dood altijd en voor iedereen dichtbij.”